Kształtowanie połączeń nitowanych
Pełny tekst artykułu dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników
Charakterystyka procesu nitowania
Połączenia nitowe są nierozłącznymi połączeniami pośrednimi w których łącznikami są nity. Połączenie polega na nałożeniu na siebie brzegów łączonych części, przewierceniu w łączonych elementach otworów, osadzeniu w tych otworach nitów i ich zamknięciu. Przykład zamykania połączenia nitowego przedstawia poniższy rysunek
Zamykanie nitu
Nity powinny być zamykane na zimno i gorąco. Na zimno zamyka się nity z metali nieżelaznych (Cu, Ms, Al, Als) i niewielkich wymiarów nity stalowe. Nity stalowe o średnicach D > 9 są zamykane na gorąco. Temperatura podgrzania ok. 1300 K.
Rodzaje nitów i ich zastosowanie
W zależności od wielkości średnicy nominalnej rozróżniamy nity normalne (o średnicy d > 10 mm, zwykle zamykane na gorąco) i nity drobne o średnicach d < 10 mm, zamykane na zimno.
Zależnie od kształtu trzona rozróżniamy:
- nity pełne;
- nity drążone;
- nity rurkowe.
Zasadniczy podział dotyczy kształtu łba nitów, albowiem nity ujęte w normach nazwy swe wywodzą od kształtu łba.
Rysunek 2 Ważniejsze rodzaje nitów; nit z łbem: a) kulistym – PN-88/M-82952, b) stożkowym - PN-88/M-82954, c) stożkowym soczewkowym – PN-88/M-82957, d) trapezowym – PN-88/M-82959, e) grzybkowym – PN-88/M-82958, oraz nity rurkowe i drążone z łbem: f) płaskim – PN-80/M-82972, g) wywiniętym - PN-80/M-82973, h) stożkowym – PN-80/M-82974, i) grzybkowym – PN-80/M-82975, j) walcowym – PN-80/M-82976
Dokładne dane nita z łbem grzybkowym podaje norma PN – 88/M – 82958
W miejscach trudno dostępnych dla ulokowania wspornika pod łeb nitu stosuje się jednostronne nitowanie różnymi nitami specjalnymi.
Wymiary i oznaczanie nitów
Wymiary i oznaczanie nitów określa się w zależności od grubości g łączonych elementów. Średnicę nitu dn przyjmuje się zwykle:
dn = 2g
Średnica otworu d dla nitów zamykanych na gorąco jest o 1 mm większa od średnicy nitu.
d = dn + 1
Nity zamykane na zimno są osadzane ze znacznie mniejszymi luzami, a w przypadku połączeń szczelnych nawet z niewielkim wciskiem.
W zależności od dokładności wymiarowej i geometrycznej oraz od chropowatości powierzchni rozróżnia się dwie klasy wykonania nitów:
- średniodokładną B;
- zgrubną C.
Maksymalna chropowatość powierzchni nitów wykonanych w klasie B wynosi Ra = 10 mm, a w klasie C Ra = 80 m. Dopuszczalne odchyłki wymiarów ujmuje norma PN – 79/M – 82903.
Nity mogą mieć jedną z następujących powłok ochronnych: cynkową Zn, kadmową Cd, niklową Ni, fosforową Fg, lub tlenkową chemiczną Ox.
Grubość powłoki zależy od warunków użytkowania i wynosi d = 5 mm (dla warunków lekkich) i d = 15 m (dla warunków ciężkich).
Oznaczanie nitów na rysunkach i w dokumentacji technologiczno – materiałowej powinno zawierać:
- skróconą nazwę nitu;
- symbol odmiany (gdy norma przedmiotowa przewiduje różne odmiany wykonania);
- oznaczenie wielkości (średnica nitu x długość);
- symbol klasy dokładności wykonania;
- oznaczenie materiału nitu (oznaczenie to się pomija dla nitów stalowych);
- rodzaj i grubość powłoki ochronnej (nie określa się grubości powłoki fosforowych i tlenowych);
- numer normy przedmiotowej.
Pełny tekst artykułu dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników